Klasyfikacja wysiłków fizycznych – podstawy energetyki pracy mięśniowej.

W zależności od charakteru sprawnej i skoordynowanej pracy mięśni szkieletowych wyróżniamy 3 rodzaje wysiłków:

dynamiczny
statyczny
mieszany

Pierwszy z nich to wysiłek, w którym kurczące się mięśnie zmieniają swoją długość – skurcze izotoniczne. Wysiłek statyczny charakteryzuje się wzrastaniem napięcia mięśni przy ich niezmienionej długości – skurcze izometryczne. Połączeniem wysiłku dynamicznego i statycznego jest wysiłek mieszany, w którym w określonym czasie jedna grupa mięśni obciążona jest statycznie, praca drugiej natomiast opiera się na wysiłku dynamicznym.

W zależności od źródła uzyskiwania energii do wykonania określonego wysiłku wyróżniamy wysiłek tlenowy – aerobowy i beztlenowy – anaerobowy. W trakcie wysiłku aerobowego uzyskujemy energię dzięki procesom utleniania m.in. wolnych kwasów tłuszczowych i aminokwasów. Utlenianie w komórkach szkieletowych nasila się po ok. 10 sekundach od rozpoczęcia wysiłku fizycznego. Po ok. 2 minutach osiągane jest maksymalne utlenienie. W trakcie bardzo intensywnych wysiłków fizycznych, trwających około 2 minut, połowa zapotrzebowania energetycznego jest pokrywana przez procesy anaerobowe. Odwrotne zjawisko następuje przy długich wysiłkach o małym lub umiarkowanym natężeniu. Cała energia pochodzi z przemian tlenowych. Procesy beztlenowe wykorzystywane są w bardzo intensywnych, a zarazem krótkich wysiłkach fizycznych. Praca beztlenowa opiera się głównie na hydrolizie fosfokreatyny i glikolizie. W procesie glikolizy beztlenowej zużywane są zapasy glikogenu zawarte w komórkach mięśniowych. Mięśnie szkieletowe w warunkach beztlenowych mogą pracować przez względnie krótki okres.

Zużycie tlenu podczas wysiłku fizycznego rośnie proporcjonalnie do wzrostu intensywności pracy aż do momentu osiągnięcia maksimum , czyli maksymalnego pułapu tlenowego (VO2max). Osiąganie maksymalnego pułapu tlenowego wiąże się z narastającym zużyciem tlenu, przy równoczesnym nasileniu się przemian beztlenowych. W trakcie takiej pracy, cześć zapotrzebowania energetycznego pokrywana jest więc w procesach anaerobowych, które po zakończeniu wysiłku muszą zostać skompensowane przez przemiany tlenowe (zjawisko tzw. długu tlenowego EPOC).

Wielkość VO2max zależy od kilku czynników, m.in. wentylacji płuc, pojemności płuc, maksymalnej pojemności minutowej serca, pojemności tlenowej krwi, pojemności tlenowej mięśni, masy mięśni.

Trener Personalny, Trener przygotowania motorycznego, Warszawa
fitness klub Ursynów