Co należy rozumieć przez termin termoregulacja?

Organizm człowieka ma stałą temperaturę. Dzieje się tak, gdyż krew i limfa, które stale krążą, wyrównują różnice w produkcji ciepła różnych części ciała. Kontrolę nad tym procesem sprawuje ośrodek termoregulacji zlokalizowany w podwzgórzu. Efektem jego działania jest kontrola ilości ciepła traconego do ilości ciepła wytwarzanego.

Ciepło wytwarzane przez organizm to produkt uboczny przemian komórkowych niezbędnych do utrzymania organizmu przy życiu. Ciało człowieka chcąc utrzymać odpowiednią temperaturę, wykorzystuje kilka mechanizmów. Należą do nich m. in.:

• termogeneza drżeniowa (czyli drżenie mięśniowe) – szybkie skurcze mięśni powodują wzrost temperatury.
• wątroba – główny narząd ogrzewający krew
• układ współczulny – w niskiej temperaturze otoczenia wzrasta jego aktywność, następuje uwalnianie hormonów zwiększających produkcję ciepła

Człowiek traci ciepło jeżeli temperaturaotoczenia różni się od temperatury organizmu. Taką wymianę obserwujemy na drodze:

• promieniowania elektromagnetycznego – podczerwonego – w ten sposób człowiek traci około 55% swojego ciepła.
• przewodzenia i konwekcji, czyli odprowadzeniu ciepła i przeniesieniu go na ciało chłodniejsze.
• parowania potu, które odgrywa istotną rolę w ochładzaniu skóry i dopływającej do niej krwi

Istnieje jednak możliwość przegrzania organizmu przy dużej temperaturze i wilgotności powietrza. Za kontrolę termoregulacji odpowiadają:

• termoreceptory – znajdują się w skórze, mięśniach, górnych drogach oddechowych, w ścianach naczyń żylnych, w przewodzie pokarmowym
• termodetektory – zlokalizowane są w podwzgórzu i w rdzeniu kręgowym, reagują na zmianę temperatury docierającej do nich krwi
• ośrodek termoregulacji – znajduje się w podwzgórzu, przedniej części mieści się ośrodek eliminacji ciepła, zaś w tylnej części znajduje się ośrodek zachowania ciepła
• efektory termoregulacji fizycznej – należy do nich układ krążenia i gruczoły potowe
• efektory termoregulacji chemicznej – są to mięśnie szkieletowe, wątroba i tkanka tłuszczowa

Ośrodek termoregulacji znajduję się w podwzgórzu. W przedniej części występuje ośrodek utraty ciepła , natomiast w tylnej części znajduję się ośrodek odpowiedzialny za produkcję i zatrzymanie ciepła w organizmie. Ta część ośrodka termoregulacji pobudza reakcje odruchowe organizmu na zimno.

Pamiętaj, jeżeli planujesz trening, sprawdź warunki otoczenia. Zadbaj o komfort cieplny. Optymalne warunki dla człowieka lekko ubranego to 20°C, natomiast dla rozebranego to 28°C.

Trener Osobisty, Trener przygotowanie motyrycznego, Warszawa
fitness klub Ursynów

Daniel Tarnawski