ZESPÓŁ PRZETRENOWANIA.

Intensywność treningu i częstotliwość jego powtarzania jest jednym z kluczowych zadań jakie stoją przed sportowcem w wyścigu do osiągnięcia postawionego sobie celu. W rocznym cyklu treningowym pojawiają się okresy bardzo intensywnego treningu, kiedy objętość treningowa znacznie obciąża organizm zawodnika. Intensywny trening może okresowo pogarszać wyniki, ale połączony w odpowiednimi okresami wypoczynku wywołuje efekt „superkompensacji” czyli odbudowy z nawiązką, która umożliwia zawodnikowi uzyskanie wydolności wyższej niż wyjściowa.

Niestety bardzo łatwo przeoczyć można moment, w którym nie w pełni zregenerowany zawodnik podejmuje kolejne wysiłki nadprogowe. Przyczyną zespołu przetrenowania o którym mówi ten artykuł jest niedostateczna adaptacja organizmu do treningu przeciążeniowego wynikająca z niedostatecznej regeneracji. Nadmierny wysiłek treningowy i zbyt krótki okres odpoczynku wywołuje krótkotrwałe przetrenowanie (ang. overreaching), które obniża wydolność. Jeśli w tym momencie trenujący poświęci więcej czasu na odpoczynek objawy ustąpią i wystąpi efekt superkompensacji.

Niestety, w reakcji na gorsze wyniki niektórzy zawodnicy zwiększają intensywność treningu kosztem regeneracji, w wyniku czego ich rezultaty ulegają jeszcze większemu pogorszeniu (ang. overtraining).

Zespół przetrenowania przejawia się na wiele sposobów, ale tylko nieliczne z nich zostały opisane naukowo. Objawy przetrenowania możemy rozpatrywać pod kątem zmiennych fizjologicznych takich jak:

• uporczywe zmęczenie,
• gorsza ekonomia wysiłku podczas ćwiczenia lub niższa wartość pokonywanego obciążenia na
progu mleczanowym,
• zmiany sercowo-naczyniowe np. wyższe spoczynkowe ciśnienie krwi,
• zmiany hormonalne, np. mniejsza produkcja katecholamin lub zmiany w relacji wolnego testosteronu w surowicy krwi do kortyzolu,
• spadek masy ciała.

Zespołowi przetrenowania często także towarzyszy zmęczenie psychiczne. Najczęstsze zmienne behawioralne to:

• apatia, brak motywacji,
• brak apetytu,
• zaburzenia snu i depresja.

Czynniki potwierdzone badaniami, które wiązane są z przetrenowaniem to:

• gorsza wydolność,
• regularne wskazywanie na silne zmęczenie,
• zmiany progu mleczanowego, stężenia mleczanu przy danej wartości pokonywanego obciążenia lub maksymalnego stężenia mleczanu we krwi,
• zmiany neurohormonalne, np. podwyższone spoczynkowe stężenie noradrenaliny w osoczu,
• silny stres i zaburzenia snu zgłaszane przez samego zawodnika.

Warto zwrócić uwagę na samopoczucie swojego podopiecznego i bacznie obserwować jego poczynania, by w miarę szybko zareagować w momencie pojawienia się pierwszych objawów przetrenowania. Wyjście z zespołu przetrenowania czasem zajmuje kilka a nawet kilkanaście miesięcy. Taka przerwa może mocno zachwiać karierą zawodnika a w najgorszych przypadkach ją nawet zakończyć.

Trener Personalny, Trener przygotowania motorycznego, Warszawa
fitness klub Ursynów