Skąd się bierze energia i jakie są koszty energetyczne aktywności fizycznej.

W spożywanych pokarmach znajdują się 4 składniki, z których organizm może czerpać energię. Należą do nich:

Węglowodany
Białka
Tłuszcze
Alkohole

Energia w postaci ATP powstaje w procesie rozkładu w/w składników. Węglowodany rozkładają się do glukozy, fruktozy i galaktozy. Białka rozkładane są na aminokwasy, a tłuszcze na kwasy tłuszczowe i glicerol. Alkohole natomiast niemal całkowicie wchłaniane są bezpośrednio do krwi.

Węglowodany i alkohole są zużywane przede wszystkim na poczet energetyczny podczas gdy tłuszcze zazwyczaj służą jako rezerwa energetyczna. Białka z kolei wykorzystywane są jako źródło energii w sytuacji niedoboru węglowodanów np. przy bardzo intensywnym i długotrwałym wysiłku.

Wartość energetyczna różnych składników pokarmowych (w 1g):

Węglowodany – 4 kcal (17kJ)
Białka – 4kcal (17kJ)
Tłuszcze – 9 kcal (38 kJl)
Alkohole – 7 kcal (29 kJ)

Wszystkie produkty spożywcze stanowią mieszaninę białek, tłuszczu węglowodanów, której wartość energetyczna zależy od proporcji poszczególnych składników w standardowych 100g produktu.

Przyjmując za kryterium wysokość kosztu energetycznego pracy w kcal/min, pracę można podzielić na lekką, umiarkowanie ciężką, ciężką, bardzo ciężką oraz niezwykle ciężką (Burke 1994). W sporcie, wydatki kaloryczne uzyskiwane podczas 2-3 godzin treningu z reguły kwalifikują wykonywaną pracę jako ciężką (ponad 7,5 kcal/min), bardzo ciężką (ponad 10 kcal/min) oraz niezwykle ciężką (ponad 12,5 kcal/min). Niektórzy autorzy przy szacowaniu wydatku energetycznego przyjmują za kryterium także częstość skurczów serca, podczas gdy inni oceniają natężenie pracy stężeniem mleczanu w osoczu krwi (Malarecki 1975)

Tab 1. Klasyfikacja pracy fizycznej na podstawie częstości skurczu serca (HR) i stężenia mleczanu w osoczu krwi (LA) (Malarecki 1975)

W praktyce, przy ocenie obciążeń treningowych, można posługiwać się danymi tabelarycznymi przedstawiającymi koszty energetyczne różnych czynności, w tym prowadzenia specjalistycznych treningów sportowych w kcal/min (kJ/min) (Celejowa 1971, Durning 1969, Jakowlew 1974, Seliger 1967).

Tab. 2 Normy energetyczne dla różnych dyscyplin sportowych (Celejowa 1981, 2001)

Trening przygotowania motorycznego
fitness klub Ursynów