Jest wyodrębnioną funkcjonalnie częścią układu nerwowego człowieka, który zaopatruje narządy wewnętrzne. Działanie AUN jest niezależnie od naszej woli; ogólnie część współczulna działa pobudzająco, część przywspółczulna hamująco. Nerwy AUN biegną tymi samymi drogami co włókna somatycznego układu nerwowego, ale działają na zupełnie inne receptory. Układ współczulny (sympatyczny) aktywizuje się podczas stresu (układ walki- ucieczki), układ przywspółczulny (parasympatyczny) podczas relaksu i spoczynku. Do głównych neuroprzekaźników części współczulnej należy adrenalina, noradrenalina i dopamina, do neuromediatorów części przywspółczulnej przede wszystkim acetylocholina. Układ autonomiczny odgrywa kluczową rolę regulacyjną w procesach wydzielania hormonów a co za tym idzie w procesach adaptacji organizmu będącej wynikiem treningu (wytrenowanie, przetrenowanie). Poniżej przykładowe efekty pobudzenia obu części układu autonomicznego:
Autonomiczny układ nerwowy.
Jest wyodrębnioną funkcjonalnie częścią układu nerwowego człowieka, który zaopatruje narządy wewnętrzne. Działanie AUN jest niezależnie od naszej woli; ogólnie część współczulna działa pobudzająco, część przywspółczulna hamująco. Nerwy AUN biegną tymi samymi drogami co włókna somatycznego układu nerwowego, ale działają na zupełnie inne receptory. Układ współczulny (sympatyczny) aktywizuje się podczas stresu (układ walki- ucieczki), układ przywspółczulny (parasympatyczny) podczas relaksu i spoczynku. Do głównych neuroprzekaźników części współczulnej należy adrenalina, noradrenalina i dopamina, do neuromediatorów części przywspółczulnej przede wszystkim acetylocholina. Układ autonomiczny odgrywa kluczową rolę regulacyjną w procesach wydzielania hormonów a co za tym idzie w procesach adaptacji organizmu będącej wynikiem treningu (wytrenowanie, przetrenowanie). Poniżej przykładowe efekty pobudzenia obu części układu autonomicznego:
Część współczulna
Część przywspółczulna
Serce
Przyspieszenie, spadek zmienności
Zwolnienie, wzrost zmienności
Oskrzela
Rozszerzenie
Zwężenie
Metabolizm
Wzrost tempa
Spadek tempa
Pracujące mięśnie szkieletowe
Wzrost pobudliwości, rozszerzenie naczyń
Spadek pobudliwości zwężenie naczyń
Mięśnie gładkie przewodu pokarmowego
Zmniejszenie przepływu krwi, zmniejszenie perystaltyki
Zwiększenie przepływu krwi, zwiększenie perystaltyki
Ośrodek termoregulacji
Wzrost temperatury
Spadek temperatury
Ośrodek oddechowy
Wzrost wentylacji płuc
Spadek wentylacji płuc
Ciśnienie tętnicze
Wzrost lub spadek
Spadek
Trener osobisty, Trener przygotowania motorycznego, Warszawa
fitness klub Ursynów
dr Bogdan Krauss